Ganacsiga Soomaaliya iyo Caqabadaha Heysta

 

Dhaqaalaha Soomaaliya Koboca Fursadaha

                     iyo Caqabadaha:

Soomaaliya waa dal hodan ku ah kheyraad dabiici ah, ganacsi firfircoon, iyo dad leh hal-abuur ganacsi. Inkasta oo ay jirto taariikh adag oo dagaallo iyo jahawareer siyaasadeed ah, haddana dhaqaalaha Soomaaliya wuxuu muujinayaa koror iyo horumar la taaban karo. Maqaalkan wuxuu si qoto dheer u falanqeyn doonaa dhaqaalaha Soomaaliya, koboca uu sameynayo, caqabadaha hor taagan, iyo fursadaha maalgashi ee jira.

1. Taariikh Kooban oo Dhaqaalaha Soomaaliya:

Dhaqaalaha Soomaaliya wuxuu asal ahaan ku tiirsanaa xoolaha nool, kalluumeysiga, iyo beeraleyda. Intii ka horreysay burburkii dowladdii dhexe ee 1991, Soomaaliya waxay lahayd nidaam dhaqaale oo xiran, kaasoo aad ugu tiirsanaa xukuumadda. Burburkaas kadib, suuqa xorta ah ee Soomaaliya ayaa si dhakhso ah u kobcay, iyada oo ganacsato gaara ay bilaabeen inay kobciyaan ganacsiga gudaha iyo dibadda.

2. Koboca Dhaqaalaha Soomaaliya:

Dhaqaalaha Soomaaliya wuxuu sanadihii dambe muujiyay horumar la taaban karo. Qodobada ugu muhiimsan ee kor u qaaday dhaqaalaha dalka waxaa ka mid ah:

a) Kororka Xawaaladaha iyo Adeegyada Maaliyadeed:

Xawaaladaha Soomaalida waxay door muhiim ah ka ciyaaraan dhaqaalaha, iyaga oo sahlaaya in muwaadiniinta ku nool dibadda ay lacag u diraan qoysaskooda. Hay’adaha maaliyadeed ee Soomaaliya ayaa kobcay, waxaana jira bangiyo cusub oo dalka ka hawl gala.

b) Horumarka Ganacsiga iyo Suuqa Xorta ah:

Ganacsatada Soomaalida waxay si weyn ugu lug leeyihiin horumarinta dhaqaalaha. Suuqyada xorta ah iyo ganacsiga gaarka loo leeyahay ayaa ah kuwa ugu muhiimsan ee kobciyay dhaqaalaha. Waxaa aad u kordhay dhoofka xoolaha nool, ganacsiga badeecadaha, iyo adeegyada casriga ah sida e-commerce.

c) Kaabayaasha Dhaqaalaha iyo Dib u Dhiska:

Dowladda iyo ganacsatada ayaa bilaabay dhismaha kaabayaasha dhaqaalaha sida dekedaha, garoomada, iyo jidadka. Dekedaha Berbera, Muqdisho, Kismaayo, iyo Boosaaso ayaa si weyn loo horumariyay, taasoo fududeysay ganacsiga caalamiga ah.

3. Qaybaha Ugu Muhiimsan Ee Dhaqaalaha Soomaaliya:

a) Xoolaha Nool

Xoolaha nool waa laf-dhabarka dhaqaalaha Soomaaliya. Soomaaliya waxay ka mid tahay dalalka ugu badan ee dhoofiya xoolaha nool, waxaana suuqyada ugu waaweyn ay yihiin wadamada Khaliijka sida Sacuudi Carabiya iyo Imaaraadka Carabta.

b) Kalluumeysiga

Soomaaliya waxay leedahay xeebta ugu dheer ee Afrika, taasoo fursad weyn u ah kalluumeysiga. Si kastaba ha ahaatee, kalluumeysiga sharci darrada ah ee ay sameeyaan shirkado ajnabi ah ayaa caqabad ku ah koboca dhaqaalaha badda.

c) Beeraha

Inkastoo abaaro iyo isbedel cimilo ay saameeyeen beeraleyda, haddana Soomaaliya waxay leedahay dhul ku habboon wax soo saarka beeraha sida sisinta, babaayga, cambe, iyo galleyda. Waqtigan xaadirka ah, dalagyada beeraleyda Soomaaliya waxaa loo dhoofiyaa dalal dhowr ah oo Afrikaan ah.

d) Teknoolojiyada iyo Isgaarsiinta

Soomaaliya waa mid ka mid ah wadamada Afrika ugu hormarsan dhanka isgaarsiinta. Shirkadaha isgaarsiinta ee Soomaalida sida Hormuud, Somtel, iyo Telesom ayaa bixiya adeegyo casri ah oo dhanka taleefannada iyo internet-ka ah, taasoo fududeysay ganacsiga iyo isgaarsiinta dadweynaha.

4. Fursadaha Maalgashi Ee Soomaaliya:

Maalgashadayaasha gudaha iyo dibadda waxaa u furan fursado badan oo ganacsi, gaar ahaan:

• Tamarta iyo Kheyraadka Dabiiciga ah: Soomaaliya waxay leedahay shidaal iyo gaas dabiici ah, taasoo ay shirkado badan oo caalami ah daneynayaan.

• Dalxiiska iyo Hidaha Dhaqanka: Xeebaha quruxda badan ee Soomaaliya iyo taariikhdeeda hodanka ah waxay fursad weyn u yihiin horumarinta dalxiiska.

• Ganacsiga iyo Warshadaha: Waxaa jirta baahi weyn oo loo qabo horumarinta warshadaha wax soo saarka iyo ganacsiga gudaha.

5. Caqabadaha Hortaagan Dhaqaalaha Soomaaliya:

Inkasta oo dhaqaalaha Soomaaliya uu kor u socdo, haddana waxaa jira caqabado u baahan in wax laga qabto, kuwaas oo ay ka mid yihiin:

• Amniga iyo Xasillooni La’aanta Siyaasadeed: Dagaallada iyo iska horimaadyada siyaasadeed ayaa saameyn ku yeeshay dhaqaalaha.

• La’aanta Kaabayaasha Dhaqaalaha: Dalka wali wuxuu u baahan yahay horumar dhanka waddooyinka, korontada, iyo biyaha.

• Maqnaanshaha Bangiyada Caalamiga ah: Bangiyada caalamiga ah wali si buuxda uma hawl galaan gudaha Soomaaliya taasoo caqabad ku ah maalgashiga.

• Saamaynta Isbeddelka Cimilada: Abaaraha iyo isbeddelka cimilada ayaa saameyn ku yeeshay wax soo saarka beeraha iyo xoolaha.

6. Gunaanad:

 waxaa qormadaan kuusodiyaariyay ganacsade business man Abshir mohamud ugu dambeyn gunta iyo gabagabada waxaan kaa codsanayaa inaa ilawadaagto wixii talo ganacsi ee aad heyso si aan uga faaideyo bulshada ubaahan talooyin ganacsi

Dhaqaalaha Soomaaliya wuxuu marayaa marxalad koboc ah, inkasta oo ay jiraan caqabado waaweyn. Ganacsiga xorta ah, horumarinta kaabayaasha dhaqaalaha, iyo adeegsiga tiknoolojiyadda casriga ah ayaa muhiim u ah horumarka dalka. Haddii la xalliyo caqabadaha jira sida amniga, maalgashi la’aanta, iyo dhibaatooyinka cimilada, Soomaaliya waxay noqon kartaa dal dhaqaalihiisu kobco mustaqbalka dhow.

Maamulka, ganacsatada, iyo shacabka Soomaaliyeed waa in ay iska kaashadaan horumarinta dhaqaalaha si loo helo bulsho koboc dhaqaale gaarta, taasoo ka dhigi karta Soomaaliya mid ka mid ah dalalka ugu horumarsan Geeska Afrika.