Ganacsatada Yaryar ee Gobollada Soomaaliya: Horumarka, Caqabadaha, iyo Fursadaha
Ganacsatada yaryar ee ka jira gobollada Soomaaliya waxay door weyn ka ciyaaraan horumarinta dhaqaalaha dalka, abuurista shaqooyinka, iyo kor u qaadidda nolosha bulshada. Inkasta oo ay la kulmaan caqabado badan sida amni darrada, adeeg la’aanta maaliyadeed, iyo kaabayaasha liita, haddana waxay muujiyeen adkeysi iyo hal-abuurnimo mudan in lagu daydo. Qormadan ayaa lagu falanqeynayaa xaaladda ganacsiyada yaryar ee gobollada dalka, fursadaha jira, caqabadaha haysta, iyo sida loo horumarin karo.
1. Doorka Ay Ganacsiyada Yaryar Ku Leeyihiin Dhaqaalaha Soomaaliya
Ganacsiyada yaryar (micro and small enterprises) waxay yihiin laf-dhabarta dhaqaalaha gudaha. Waxay bixiyaan adeegyo muhiim ah sida:
-
Dukaan yar oo iibiyo raashinka aasaasiga ah
-
Goobo laga iibiyo dharka, kabaha, iyo agabka kale
-
Shaqooyinka farsamada sida tolistaha, tima-jareyaasha, iyo farsamayaqaannada korontada
-
Beeraleyda yaryar oo suuqyada maxalliga ah keena wax-soo-saarkooda
Gobollada sida Bay, Hiiraan, Gedo, iyo Bari ayaa leh ganacsato aad u firfircoon oo wax ku darsada dhaqaalaha deegaanka iyo dalka guud ahaan. Ganacsiyadani waxay badiyaa yihiin kuwo qoysas leedahay, isla markaana ah isha keliya ee dakhliga reerka.
2. Fursadaha Ganacsi ee Gobollada Soomaaliya
Inkasta oo dalka uu wali ka soo kabanayo dagaallo iyo dhibaatooyin dhaqaale, haddana gobolladu waxay leeyihiin fursado badan oo ganacsi:
a) Kheyraad Dabiici ah
Gobollada sida Jubbada Hoose, Shabeellada Dhexe iyo Gedo waxay leeyihiin dhul beereed wanaagsan. Ganacsatada yaryar waxay ka faa’iideysan karaan fursadaha beeraleyda: iibinta abuurka, qalabka beeraha, ama suuqgeynta wax-soo-saarka.
b) Kobaca Suuqyada Maxalliga ah
Maadaama magaalooyinka gobollada ay sii kobcayaan, waxaa kordhaya baahida adeegyo iyo badeecooyin kala duwan. Ganacsatada yaryar waxay buuxin karaan farqiga ka jira adeeg bixinta.
c) Tiknoolojiyadda Cusub
Xilligan casriga ah, mobile-ka iyo internet-ka ayaa u sahlaya ganacsatada in ay si fudud u helaan macluumaad, suuqyo cusub, iyo xitaa inay ka qeybqaataan e-commerce gudaha dalka.
3. Caqabadaha Haysta Ganacsatada Yaryar
Si kastaba ha ahaatee, ganacsatada gobollada waxaa hor taagan caqabado waaweyn:
a) Amni Darro
Qaar ka mid ah gobollada wali waxay la daalaa dhacayaan dagaallo ama kooxo hubeysan, taas oo curyaamisa dhaq-dhaqaaqa ganacsiga.
b) Maaliyad La’aan
Badi ganacsatada yaryar ma helaan fursado amaah ah ama adeegyo maaliyadeed oo fudud. Bangiyada iyo hay’adaha kale maaliyadeed intooda badan waxay diiradda saaraan magaalooyinka waaweyn.
c) Kaabayaasha Dhaqaalaha oo Liita
Jidad xumo, biyo la’aan, iyo koronto la’aan ayaa saameyn ku yeesha awoodda ganacsatada in ay shaqeeyaan si hufan.
d) Xirfad la’aan iyo Tababar La’aan
Ganacsatada yaryar badankooda ma haystaan waxbarasho rasmi ah oo ganacsi, taasoo keenta in aysan si sax ah u maareyn karin dhaqaalahooda ama u fidin karin adeeg tayo leh.
4. Talooyin Lagu Horumarin Karo Ganacsiyada Yaryar ee Gobollada
Si loo taageero ganacsatada yaryar, waxaa muhiim ah in la sameeyo tallaabooyin dhowr ah:
a) Bixinta Amaah Yar-yar (Microfinance)
Hirgelinta barnaamijyo amaah fudud oo loogu talagalay ganacsatada yaryar waxay dhiirrigelin kartaa koboc dhaqaale iyo shaqo abuurid.
b) Tababaro iyo Wacyigelin Ganacsi
Hay’adaha dowladda iyo kuwa caalamiga ah waxay qaban karaan tababaro la xiriira maaraynta ganacsiga, adeegga macaamiisha, iyo horumarinta badeecadooda.
c) Kobcinta Kaabayaasha Dhaqaalaha
Dowlad-goboleedyada waa in ay mudnaan siiyaan hagaajinta waddooyinka, korontada, iyo adeegyada kale ee fududeeya ganacsiga.
d) Dhismaha Suuqyo Casri ah
Gobollada qaar wali suuqyadoodu waa kuwo aan nidaamsanayn. Dhismaha suuqyo casri ah oo la maamulo si hufan ayaa dhiirrigelin kara kobaca ganacsiga.
e) Taageero Dowladeed iyo Siyaasad Cad
Dowladdu waa in ay dejisaa siyaasad lagu dhiirrigelinayo ganacsiyada yaryar oo ay ka mid tahay canshuur dhaaf xilliyada hore, fududeynta diiwaangelinta ganacsiyada, iyo ilaalinta danaha ganacsatada.
5. Gunaanad
Ganacsatada yaryar ee gobollada Soomaaliya waxay yihiin tiirarka ugu muhiimsan ee horumarka dhaqaalaha gudaha. Inkasta oo ay la tacaalayaan caqabado kala duwan, haddana waxay muujiyeen geesinimo, sabir, iyo karti ganacsi oo layaableh. Taageerada ay helaan maanta waxay go’aamin doontaa koboca dhaqaalaha berrito. Haddii la helo siyaasad sugan, maalgashi la garab taagan yahay, iyo nabad waarta, ganacsiyada yaryar waxay noqon karaan matoor xooggan oo horumariya nolosha shacabka Soomaaliyeed guud ahaan.

Comments
Post a Comment